Nhìn lại thành công của Diễn đàn Báo chí toàn quốc năm 2025
(PNTĐ) - Diễn đàn Báo chí toàn quốc năm 2025 chính thức bế mạc với nhiều thành công. Theo nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, các phiên thảo luận chuyên tại Diễn đàn đã được tổ chức bài bản, khoa học, với chủ đề mang tính thời sự rất cao, nội dung phong phú.
Tại phiên thứ nhất với chủ đề Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển, các đại biểu và chuyên gia thảo luận sâu rộng về những thách thức, cơ hội cũng như các giải pháp then chốt để báo chí Việt Nam phát triển bền vững. Tại phiên thảo luận, các diễn giả khẳng định, kỷ niệm 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ là dịp để tri ân các thế hệ nhà báo đi trước, mà còn là thời điểm để chúng ta nhìn thẳng vào những cơ hội và thách thức của thời đại. Trách nhiệm đặt ra cho những người làm báo hôm nay vô cùng lớn lao: vừa phải bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, vừa phải thích ứng linh hoạt với xu thế truyền thông số hóa toàn cầu.
Từ sự nhận diện đó, tại phiên thảo luận, các diễn giả cũng tập trung làm rõ sự chuyển đổi và vận động của báo chí toàn cầu, thực tiễn và thách thức của báo chí cách mạng Việt Nam, vai trò và sứ mệnh của báo chí trong kỷ nguyên mới. Đồng thời, các chuyên gia cũng đề xuất các giải pháp cho báo chí trong kỷ nguyên mới, tập trung vào việc giữ vững lý tưởng cách mạng, đổi mới mô hình sản xuất, nâng cao chất lượng nghiệp vụ, và đặc biệt là tăng cường chất lượng nội dung và gia tăng độ khả tín để thu hút đầu tư từ những đơn vị tìm kiếm kênh truyền thông có giá trị... Báo chí không thể là một bản sao của mạng xã hội mà phải là một người gác cổng, như là người là cho phép loại thông tin gì, nội dung gì có thể đến với công chúng. Muốn làm được như vậy báo chí phải thay đổi, phải trở thành nhà kiến tạo và tạo ra giải pháp, báo chí phải trở thành một trung tâm kết nối và tương tác, báo chí phải thay đổi từ nội dung đến hình thức. Thay đổi hình thức để biến thành một nền tảng, diễn đàn mở, gia tăng sự tham gia của công chúng.
Phiên thảo luận chuyên sâu “Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức” thu hút sự quan tâm của nhiều nhà báo tham dự Diễn đàn. Tại phiên thảo luận, các nhà báo đã cùng nhìn lại hành trình một thế kỷ phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam, thấy rõ bóng dáng những người phụ nữ làm báo luôn hiện diện, âm thầm nhưng bền bỉ, đôi khi chưa được chú ý đúng mức nhưng lại là một phần không thể thiếu của lịch sử nghề nghiệp này. Họ không chỉ viết báo, mà còn dấn thân ra thực địa, cầm bút như một thứ vũ khí và để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc cũng như trong đời sống báo chí nước nhà. Đến thời kỳ đổi mới, phụ nữ làm báo tiếp tục khẳng định bản lĩnh qua những vai trò ngày càng cao hơn trong hệ thống báo chí. Nhiều nữ tổng biên tập đã góp phần mở ra tư duy làm báo nhân văn, đổi mới và gắn với thời cuộc. Họ là những người giữ bản sắc, điều phối chiến lược nội dung và xử lý khủng hoảng trong một môi trường báo chí luôn biến động, chịu sức ép lớn từ cả phía dư luận và quản trị nội bộ. Tuy nhiên, hiện nay, tỷ lệ nữ giới trong vai trò lãnh đạo báo chí cấp cao vẫn còn quá khiêm tốn so với tiềm năng. Tại phiên thảo luận, các diễn giả bàn sâu về năng lực quản trị, về hành trình vượt định kiến, và về các điều kiện cần thiết để phát hiện, bồi dưỡng và nâng đỡ thế hệ nữ lãnh đạo báo chí mới - những người không chỉ biết viết, mà còn biết định hướng chiến lược, xử lý rủi ro và nuôi dưỡng văn hóa tòa soạn trong kỷ nguyên số. Khi truyền thông đang đứng giữa cơn bão của chuyển đổi số, AI, nền tảng đa kênh và áp lực cạnh tranh chưa từng có, vai trò của người lãnh đạo càng trở nên then chốt. Ở đó, tiếng nói của nữ giới cần được lắng nghe, nhìn nhận và trao cơ hội phát huy một cách bình đẳng, thực chất.
Phiên thứ ba với chủ đề "Chinh phục Độc giả Gen Z: Giải mã công thức thành công" diễn ra vào chiều 19/6 - mang đến nhiều góc nhìn chuyên sâu và những phân tích giá trị về cách các cơ quan báo chí có thể tiếp cận, thu hút và giữ chân thế hệ độc giả trẻ năng động, đồng thời khám phá những chiến lược đột phá để xây dựng nội dung phù hợp với xu hướng và sở thích của Gen Z trong kỷ nguyên số. Tại phiên thảo luận, các diễn giả và khách mời đã cùng khẳng định việc cho rằng thế hệ trẻ, đặc biệt là Gen Z bây giờ không thích đọc báo là định kiến cố hữu.
Thực tế cho thấy không phải những người trẻ không đọc báo, chỉ là họ có cách nạp tin tức khác biệt và đa dạng, tạo nên những thách thức cho mọi cơ quan thông tấn báo chí. Từ đó, câu hỏi trọng tâm đặt ra không chỉ là làm sao để thu hút nhóm đối tượng này, mà còn là làm thế nào để giữ chân họ lâu dài trên các nền tảng báo chí truyền thông. Từ thành công của một số cơ quan báo chí trong việc chinh phục độc giả trẻ, các diễn giả tại Phiên 3 đã khẳng định: Gen Z không chỉ là đối tượng phục vụ, mà còn là những người đồng hành, đối tác của tờ báo trong kỷ nguyên số. Các diễn giả tham dự Phiên thảo luận cũng đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực trong đó nhấn mạnh Gen Z là thế hệ tiêu dùng khá có ý thức, đề cao tính "authentic" (chân thực) trong các thương hiệu, dịch vụ, trải nghiệm. Họ cũng có tinh thần quốc gia và yêu nước cao.
Do đó, việc xây dựng hình ảnh thương hiệu tòa soạn với những giá trị cốt lõi, đặc biệt là đề cao tính quốc gia, dân tộc, sự cá tính và chân thực, sẽ dễ dàng tạo thiện cảm và lòng tin với Gen Z. Khi Gen Z có cảm tình, họ có xu hướng tin tưởng và tiêu thụ sản phẩm của tòa soạn, từ đó hình thành sự trung thành (audience loyalty) – đặc điểm cơ bản của công chúng báo chí nói chung. Bên cạnh đó, còn là việc đào tạo nhà báo, nhà truyền thông tương lai để đáp ứng bối cảnh mới.
Phiên thảo luận với chủ đề "Trí tuệ nhân tạo và chiến lược chuyển đổi số của các tòa soạn báo chí Việt Nam” diễn ra vào sáng 20/6 rất được quan tâm bởi đông đảo các lãnh đạo, chuyên gia và những người làm báo nói chung khi bàn thảo sâu xung quanh việc Trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra những cơ hội chưa từng có cho ngành báo chí và truyền thông Việt Nam, từ việc nâng cao chất lượng nội dung đến tăng cường tác động xã hội, giúp các tòa soạn báo chí thích nghi với kỷ nguyên số và đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng. Tuy nhiên, các diễn giả cũng khẳng định, không thể áp dụng rập khuôn mô hình AI của phương Tây, mà phải thích ứng với hành vi độc giả Việt, ngữ cảnh văn hóa Việt và cả môi trường pháp lý tại Việt Nam. Khi được “may đo” đúng cách, AI sẽ là trợ thủ đắc lực giúp tòa soạn cá nhân hóa nội dung, tối ưu tương tác và tăng hiệu quả truyền thông tiếp thị.
Phiên số 5 với chủ đề: Nguồn thu trong thời đại số: Không chỉ quảng cáo, báo chí phải bán được nhiều thứ hơn!, các diễn giả khẳng định, giờ đây, một tòa soạn không chỉ đối mặt với bài toán “viết hay" hay "làm nhanh", mà phải tự trả lời câu hỏi lớn hơn: Báo chí là “người dẫn đường" cho xã hội về thông tin, nhận thức, và định hướng dư luận, nhưng giữa kỷ nguyên số, vai trò ấy đang bị thách thức bởi một câu hỏi rất thực tế: Báo chí sống bằng gì? Quảng cáo truyền thống đang tụt dốc. Dịch vụ truyền thông tiềm ẩn rủi ro. Sự kiện dễ biến thành thương mại hóa. Thu phí thì chưa lên được tầm. Ngân sách nhà nước cần có nhưng không thể là chỗ dựa duy nhất. Làm thế nào để có đủ tiền cho tờ báo hoạt động? Và xa hơn: Liệu báo chí có thể tự đứng vững bằng chính giá trị của mình mà không bị lệ thuộc?
Phiên thảo luận “Truyền hình thích nghi trong môi trường truyền thông mới” cũng thu hút sự chú ý của công chúng, đặc biệt là những khán giả quan tâm tới truyền hình khi bàn về những nỗ lực và sáng kiến thích nghi của truyền hình trong môi trường truyền thông mới. Đây là một trong những vấn đề mang tính thời sự nhất đối với các cơ quan báo hình cả nước. Trong môi trường truyền thông mới, truyền hình đang đối mặt với nhiều thay đổi và thích ứng để tồn tại và phát triển. Trao đổi về giải pháp và sáng kiến của các cơ quan báo hình trong môi trường truyền thông mới, các khách mời đã chia sẻ những sáng kiến của các đài truyền hình trong và ngoài nước nhằm thích nghi với môi trường mới, và giành lại công chúng đồng thời duy trì vị thế cũng như nguồn thu. Từ đó các diễn giả và khách mời cùng đi tới khẳng định, truyền hình vẫn là một kênh quan trọng, nhưng cần được kết hợp với các nền tảng số để tối ưu hóa hiệu quả và đáp ứng nhu cầu của khán giả, thậm chí có những chương trình chuyên biệt hướng tới từng lứa tuổi, đối tượng khán giả.
Tại phiên "Cơ chế nào để phát triển phát thanh trong giai đoạn hiện nay" trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025, sáng 20/6, các diễn giả đã sôi nổi thảo luận và đưa ra ý kiến thẳng thắn về thực trạng và triển vọng của loại hình báo chí này. Qua thảo luận, các diễn giả có chung nhận định, phát thanh đã sớm định vị rõ nét vai trò của loại hình này trong dòng chảy của báo chí cách mạng Việt Nam.
Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, phát thanh luôn giữ được vị thế đặc biệt và không bị hòa lẫn với các loại hình khác. Dù công nghệ và thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng liên tục thay đổi, phát thanh vẫn tồn tại bền bỉ như một kênh truyền thông thiết yếu trong đời sống xã hội. Để phát thanh thích ứng với xu thế mới, các diễn giả cho rằng, loại hình báo chí này phải đổi mới cả về nội dung và hình thức, trong đó cốt lỗi nằm ở tư duy của đội ngũ làm nghề. Các diễn giả nhận định, khi được tạo điều kiện phát triển đúng hướng và có cơ hội khẳng định mình trong lĩnh vực chuyên môn, đội ngũ làm phát thanh sẽ có cơ sở để bứt phá, góp phần đưa loại hình báo chí này bắt nhịp với xu thế hiện đại và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của công chúng.
Phiên thảo luận Cá nhân hóa nội dung để giữ độc giả trung thành giữa một số lãnh đạo các báo điện tử hàng đầu Việt Nam và chuyên gia công nghệ sẽ góp phần làm sáng tỏ khái niệm “cá nhân hoá nội dung” và những thực hành tại các toà soạn ở Việt Nam, thực trạng cũng như triển vọng và thách thức. Trong bối cảnh kỷ nguyên số bùng nổ, thông tin được luân chuyển với tốc độ ánh sáng, nhu cầu của công chúng không ngừng thay đổi. Người đọc ngày nay không chỉ muốn đọc, nghe, xem mà còn muốn cảm nhận và kết nối với thông tin một cách cá nhân hơn. Để vượt qua mọi giới hạn của không gian và thời gian, báo chí hiện đại đứng trước một thách thức lớn: làm thế nào để thông tin không chỉ mới nhất, chính xác nhất mà còn phải phù hợp với từng cá nhân? Phiên thảo luận giữa một số lãnh đạo các báo điện tử hàng đầu Việt Nam và chuyên gia công nghệ sẽ góp phần làm sáng tỏ khái niệm “cá nhân hoá nội dung” và những thực hành tại các toà soạn ở Việt Nam, thực trạng cũng như triển vọng và thách thức. Trong đó, tập trung làm rõ nhiều vấn đề: Cá nhân hóa thông tin báo chí là gì và có hiệu quả như nào đối với mục tiêu giữ chân độc giả trung thành ?; Những phương pháp, công nghệ cá nhân hoá nội dung đang áp dụng tại các toà soạn, đánh giá kết quả như nào?; Vai trò của AI đối với cá nhân hoá nội dung; Dữ liệu là điều kiện thiết yếu để cá nhân hoá nội dung, toà soạn làm gì để có dữ liệu người dùng? Các giải pháp cá nhân hoá nội dung có vướng quy định pháp luật hiện nay về quyền riêng tư hay không? Cá nhân hoá nội dung có tạo ra những “bong bóng lọc” hay không?
Phiên thảo luận Dữ liệu là gốc của toà soạn hiện đại, các diễn giả khẳng định, trong kỷ nguyên số, dữ liệu không chỉ là con số – mà là nhịp đập của toà soạn hiện đại. Mỗi cú nhấp chuột, thời gian dừng lại ở một bài viết, hay chủ đề được tìm kiếm nhiều nhất… đều phản ánh nhu cầu và thói quen tiêu thụ tin tức của độc giả. Với dữ liệu, báo chí đang chuyển mình từ “sản xuất hàng loạt” sang “may đo nội dung”. Các tòa soạn tiên tiến trên thế giới và tại Việt Nam đang tận dụng sức mạnh của dữ liệu để nâng cao chất lượng và hiệu quả nội dung. Không chỉ định hình nội dung, dữ liệu còn là công cụ chiến lược trong kinh tế báo chí. Tường phí động – dynamic paywall – đang được nhiều tòa soạn áp dụng, nhờ khả năng theo dõi lịch sử đọc và đoán trước thời điểm độc giả sẵn sàng đăng ký. Các chỉ số như thời gian đọc, lượt nhấp chuột, tỷ lệ chuyển đổi… giờ đây được tổng hợp trong dashboard trực quan, giúp ban biên tập ra quyết định kịp thời và chính xác hơn. Tuy nhiên, cùng với cơ hội, dữ liệu cũng đặt ra nhiều thách thức: làm sao để cân bằng giữa cá nhân hóa và quyền riêng tư? Làm thế nào để đảm bảo sự chính xác của AI và không làm mờ đi vai trò của con người trong quy trình sản xuất tin?
Đặc biệt, phiên thảo luận thứ 10 của Diễn đàn với chủ đề đang rất nóng “Nghị quyết 18 và yêu cầu đổi mới nhân sự báo chí” đã rất thu hút công chúng và những người làm nghề. Nghị quyết 18, với mục tiêu tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, đã yêu cầu báo chí phải “gọn hơn” để “mạnh hơn”. Tuy nhiên, tinh gọn không chỉ là việc sáp nhập, giảm số lượng hay cắt giảm nhân sự. Đó còn là câu chuyện về việc chúng ta tinh gọn giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm lãng phí và nâng cao hiệu quả hoạt động. Đây là cơ hội để các cơ quan báo chí đổi mới mô hình tổ chức, xây dựng tòa soạn hội tụ, hiện đại hóa quy trình làm việc…Và đây cũng là thời điểm mà các cơ sở đào tạo phải đổi mới phương thức đào tạo sinh viên từ ghế nhà trường… Phiên thảo luận với các nội dung trọng tâm: Những thách thức và cơ hội từ Nghị quyết 18 đối với báo chí cách mạng Việt Nam, đặc biệt là trong việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy; Những yêu cầu đổi mới nhân sự báo chí và nhiệm vụ đào tạo nhân sự báo chí để đáp ứng yêu cầu hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả trong bối cảnh mới; Vai trò của người đứng đầu trong việc phát triển kinh tế báo chí và truyền cảm hứng, giữ chân nhân tài và cân bằng giữa nhiệm vụ chính trị với không gian sáng tạo đã tạo nên những luồng trao đổi hết sức sôi nổi.
