Thúc đẩy hình thành, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo
(PNTĐ) - Chiều 13/8, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam TP Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với Dự thảo Nghị quyết của HĐND TP Hà Nội quy định tổ chức, hoạt động của Quỹ Đầu tư mạo hiểm. Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Lan Hương, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Phạm Anh Tuấn chủ trì hội nghị.
Hà Nội là một trong những trung tâm kinh tế, chính trị, giáo dục lớn nhất cả nước, nơi tập trung đông đảo các viện nghiên cứu, trường đại học, các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp và đặc biệt là đội ngũ trí thức, doanh nhân trẻ năng động. Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo chính là khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn, đặc biệt là vốn đầu tư mạo hiểm giai đoạn sớm. Trong khi đó, các nhà đầu tư tư nhân thường dè dặt do rủi ro cao, thiếu thông tin, thiếu các công cụ hỗ trợ quản trị đầu tư.
Trên cơ sở đó, việc thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm có yếu tố Nhà nước tại TP Hà Nội và quy định về tổ chức, hoạt động của quỹ đầu tư mạo hiểm là cần thiết nhằm cung cấp nguồn vốn chiến lược và hỗ trợ phi tài chính (đào tạo, cố vấn, kết nối quốc tế), giúp doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phát triển sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế hai con số. Đồng thời, thúc đẩy hình thành, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo…
Quỹ đầu tư mạo hiểm TP Hà Nội được thành lập theo hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa UBND TP Hà Nội và không quá 6 nhà đầu tư khác để đầu tư vốn vào các doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực trọng điểm về khoa học và công nghệ của Thủ đô.
Vốn điều lệ của Quỹ được hình thành từ phần vốn góp từ ngân sách của TP và phần góp vốn của nhà đầu tư khác ở trong nước, nước ngoài (nếu có) theo Hợp đồng góp vốn phù hợp với Điều lệ quỹ. Phần vốn góp từ ngân sách của TP không vượt quá 49% vốn điều lệ của Quỹ.
Quỹ có chức năng: Góp vốn thành lập, mua cổ phần, phần vốn góp của doanh nghiệp; góp vốn cùng đầu tư với quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo khác để thành lập, mua cổ phần, phần vốn góp của doanh nghiệp; thực hiện dịch vụ quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo; thành lập, góp vốn vào quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo khác để thực hiện đầu tư mạo hiểm; thực hiện tài trợ cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phục vụ cho các hoạt động đầu tư mạo hiểm của quỹ.
Nhiều ý kiến cho rằng, Dự thảo Nghị quyết của HĐND TP Hà Nội quy định tổ chức, hoạt động của Quỹ Đầu tư mạo hiểm là cần thiết, phù hợp với thực tế, tuy nhiên nên có cái nhìn bao quát hơn ngoài việc góp vốn để việc thành lập quỹ không chỉ nhằm thu hút, huy động nguồn tiền phát triển khoa học công nghệ mà còn khắc phục tính "mạo hiểm" trong các hoạt động nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ... Cần quan tâm đến quy định miễn trừ trách nhiệm, cần xác định miễn trừ trách nhiệm đối với cả doanh nghiệp, tổ chức được đầu tư khi xảy ra rủi ro chứ không chỉ Hội đồng quản lý quỹ, Tổ chức quản lý quỹ mới được miễn trừ trách nhiệm. Đồng thời cần khung quy định cụ thể để áp dụng miễn trừ dân sự, hành chính, hình sự...
Góp ý vào dự thảo, TS Lê Văn Hoạt, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ - Pháp luật cho rằng, nội dung và hình thức tờ trình dự thảo Nghị quyết cơ bản phù hợp, tuy nhiên, cùng trong dự thảo nghị quyết HĐND có 2 điều quy định về nguyên tắc hoạt động của Quỹ Đầu tư mạo hiểm Hà Nội là điều 4 và điều 8 nhưng nội dung không giống nhau. Ông đề nghị điều chỉnh lại tiêu đề và soát xét lại nội dung hai điều này cho đúng.
Ngoài ra, trong Điều 4 mục nguyên tắc chung có ghi “khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp, quỹ đầu tư trong và ngoài nước cùng đóng góp nguồn lực cho quá trình xây dựng và triển khai hoạt động của Quỹ Đầu tư mạo hiểm TP Hà Nội” nhưng Điều 5 khoản 1 địa vị pháp lý là quy định: “Quỹ được thành lập theo hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa UBND TP Hà Nội và không quá 6 nhà đầu tư khác? Tại sao lại giới hạn ở 6 nhà đầu tư tư nhân? Quy định như vậy là trái với nguyên tắc đã đề ra ở trên”- TS Lê Văn Hoạt nêu.
Ông Vũ Hào Quang, Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Tổng hợp và Phân tích dư luận xã hội cho rằng, quy định hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa UBND TP Hà Nội và không quá 6 nhà đầu tư là cứng nhắc, không khách quan, dễ bị đánh giá là "theo lợi ích nhóm" vì vậy cần quy định "mở" hơn để tránh dư luận không cần thiết.
Cũng quan tâm đến quy định vốn trong Nghị quyết, PGS.TS Bùi Thị An, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Kinh tế, Chủ tịch Hội Nữ Trí thức Hà Nội cho rằng: Nên quy định giới hạn tỷ lệ vốn Nhà nước trong quỹ để giữ tính thị trường, ví dụ mức an toàn khoảng 30% giữ vai trò vốn mồi để tạo đầu tư và kéo vốn tư nhân vào nhưng không chi phối hoạt động đầu tư hoặc mức trần tối đa chỉ 49% để giữ quyền quyết định vẫn thuộc về tư nhân, hạn chế hành chính hóa quỹ. Cùng đó, có cơ chế giám sát vốn ngân sách Nhà nước, nêu rõ tiêu chí và công khai minh bạch để chọn các dự án và tránh để quỹ trở thành công cụ phục vụ lợi ích nhóm...
Kết luận hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Nguyễn Lan Hương trân trọng sự đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học, các thành viên Hội đồng tư vấn đã tham gia tâm huyết, trách nhiệm với các hoạt động phản biện của MTTQ Việt Nam TP.
Đồng thời, đề nghị Sở Tài chính tiếp thu các ý kiến, lắng nghe và chắt lọc đầy đủ, toàn diện các ý kiến, hoàn thiện nhanh chất, chất lượng nhất đảm bảo Nghị quyết khi trình HĐND TP thông qua sẽ phát huy hiệu quả và đi vào cuộc sống.
